چرم ماده‌ای شگفت‌انگیز است که از سالیان دور برای تولید لباس و ابزار مورد استفاده قرار گرفته است. بررسی دقیق تاریخچه چرم در جهان نشان می‌دهد که فرایندهای اولیه‌ای که در گذشته برای فراوری چرم و تولید محصولات چرمی به کار برده می‌شد، بسیار شبیه به روش‌های نوین امروزی است. جالب‌توجه اینجاست که تاریخچه صنعت چرم و محصولات چرمی، ارتباط نزدیکی با فرهنگ مردم در سراسر جهان دارد. در این مقاله از «چرم بهمن» تاریخچه مختصری از روند تکامل فراوری و تولید محصولات چرمی در جهان را با شما در میان می‌گذاریم.
تاریخچه چرم و محصولات چرمی
تاریخچه چرم در جهان در حدود 400 هزار سال پیش از هاکسن انگلستان شروع شد. با بررسی دقیق‌تر می‌توانیم تکامل صنعت چرم را در سراسر جهان و از عصر حجر تا عصر برنز، عصر آهن، دوران باستان، قرون‌وسطی، رنسانس، انقلاب صنعتی و دوران مدرن دنبال کنیم. فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف در طول هر دوره از تاریخ کاربردهای ارزشمندی برای چرم در زندگی روزمره‌ی خود پیدا کردند.
هزاران سال است که انسان‌ها از چرم به‌عنوان ماده‌ای محافظ و مفید استفاده می‌کنند. آنها عموماً تا آنجا که ممکن بود قسمت‌های مختلف حیوانات را برای بقای خود و ایجاد ابزارهایی برای زندگی راحت‌تر و بهتر به کار می‌بردند. به‌عنوان‌مثال آنها از پاپوش‌های چرمی، برای راه رفتن و گشت و گذاری آسوده‌تر استفاده می کردند.
گسترش چرم در جهان
انسان‌های اولیه درصورتی‌که حیوان بزرگ‌تری شکار می‌کردند، می‌توانستند از پوست آن برای درست کردن لباس نیز استفاده کنند. همچنین در مناطقی که آب‌وهوای سردتری داشت، خز به همراه چرم به درامان‌ماندن انسان‌ها از سرما کمک می‌کرد. ساکنین مناطق گرم‌تر نیز از چرم برای درست کردن سایه در برابر نور آفتاب و خنک نگه داشتن بدن استفاده می‌کردند. در واقع، نخستین کاربران چرم عمدتاً بر اساس کارکرد مصنوعات چرمی به تولید آنها می پرداختند.
اما کاربرد این ماده در روند تاریخچه چرم در جهان، تنها به این مرحله ختم نشده و با تکامل انسان و ایجاد جوامع متمدن گسترده‌تر شد. کاربردهای چرم از نیازهای اولیه فراتر رفته و به تولید زره چرمی، چکمه، کیف، چادر، سطوح نوشتاری، هارنس و جواهرات منجر شد. حتی بعضی فرهنگ‌ها چرم را به‌عنوان نمادی از عالی‌رتبه بودن شخص صاحب آن، در نظر می‌گرفتند. در این دوران، صنایع‌دستی چرمی هم از لحاظ کارکرد خود و هم از نظر جذابیت بصری مدام درحال‌رشد بودند.
تاریخچه دباغی چرم در جهان
تاریخ چرم در جهان از آنجا آغاز می‌شود که انسان‌های اولیه از پوست حیوانات برای محافظت از بدن و کف پاهای خود استفاده کردند. متأسفانه این پوست‌ها به این دلیل که انسان اولیه دباغی کردن را نیاموخته بود، به‌سرعت پوسیده و فاسد می‌شدند. انسان‌ها از طریق آزمون‌وخطا سعی کردند راهی بیابند که باعث شود پوست‌ها دوام بیشتری داشته باشند. آنها پوست حیوانات را زیر آفتاب پهن نمودند، مغز حیوانات را در منافذ آن مالیدند و حتی پوست را دودزده کردند؛ به‌این‌ترتیب پوست‌های حیوانات ماندگاری بیشتری پیدا می‌کردند اما همچنان مانند چرم دباغی شده نبودند.
با گذشت زمان و کسب تجربه‌ی بیشتر و بیشتر، انسان‌ها به این نتیجه رسیدند که راه‌های زیادی برای جلوگیری از پوسیدگی و حفظ پوست برای استفاده‌ی ماندگارتر آن وجود دارد، مانند:
دباغی آلدئیدی
این روش قدیمی‌ترین روش دباغی در تاریخچه چرم در جهان است و در آن، چرم را در معرض دود یا آتشدان‌ها قرار می‌دادند تا دوام بیشتری پیدا کند.
دباغی گیاهی
دباغی گیاهی به دلیل استفاده از مواد به‌دست‌آمده در طبیعت که باعث جلوگیری از پوسیدگی چرم می‌شود، به این نام معرفی شد. در این روش چرم را در معرض تانن‌ها، موادی که از پوست انواع درختان (بلوط، شاه‌بلوط، میموزا و غیره) به دست می‌آید، قرار می‌دادند. چرم دباغی شده به این روش بسته به نوع درخت مورداستفاده، رنگ و تناژهای مختلفی از قهوه‌ای روشن تا طیف‌های تیره‌تر به خود می‌گرفت.
دباغی آلوم
در این روش از ترکیبات آلومینیوم برای دباغی استفاده می‌شد و به همین دلیل آلوم نام گرفت.
از بین بردن موهای چرم حیوان
صنعت چرم کنونی بسیاری از تکنیک‌های نوین خود را مدیون مطالعه‌ی تاریخ چرم در جهان است. یکی از همین مراحل فراوری چرم، از بین بردن موهای حیوان است. در گذشته، آهک به‌دست‌آمده از سنگ‌های آتشدان را با آب مخلوط می‌کردند. این ترکیب هنگام تماس با پوست حیوان، موهای آن را کاملاً ریشه‌کن می‌کرد. بدین‌گونه پوست آماده‌ی مراحل بعدی دباغی می‌شد.
تکامل چرم در دوره‌های مختلف
بررسی تاریخچه چرم در جهان نشان می‌دهد که بشر به مرور زمان، شروع به استفاده از چرم برای اهدافی غیر از حفاظت در برابر عوامل محیطی کرد. روند تکامل چرم در دوران مختلف را می‌توان شکل زیر دنبال کرد:
عرب‌ها، نخستین کسانی بودند که چرم را وارد محصولات تزئینی کردند. آنها به این شکل جایگاه البسه‌ی چرمی را از لباسی ساده به کالایی باارزش و تأثیرگذار ارتقا دادند.
به‌تدریج، مردم اروپا نیز، به تأسی از اعراب، یاد گرفتند برای چرم ارزش بیشتری قائل شوند. اروپائیان از چرم هم جهت تولید کالاهای لوکس و هم تهیه‌ی مواد مقاوم برای سربازان در حال جنگ استفاده می‌کردند. جنگجویان اروپایی مجهز به سپر و زره‌های ساخته شده از چرم ضخیم بودند که از شدت برخورد سلاح حریف می‌کاستند. آنها گاهی اوقات حتی البسه و اقلام چرمی به‌کاررفته در عرصه‌ی نظامی را نیز با اسکنه، نقوش برجسته و صفحات طلا تزئین می‌کردند.
در دوران رنسانس، علاقه به چرم تا ایتالیا گسترش یافت. مردم این کشور از چرم به‌منظور کارهای تزئیناتی همچون حکاکی، مهرسازی، تزئینات دیوار (مثل کاخ دوکال اوربینو) استفاده می‌کردند. همچین آنها چرم را برای تولید مصنوعات چرمی مانند کفش و اسباب و لوازم‌خانگی برای ثروتمندان و افراد مربوط به طبقات بالای اجتماع نیز به کار می‌بردند.
تکامل تکنیک‌های فراوری چرم نیز در زمان کوتاهی اتفاق افتاد که باتوجه‌به هر منطقه‌ی جغرافیایی و تکنیک مورداستفاده، نام‌های مختلفی مانند چرم روسی یا بلغاری، چرم جوشیده و چرم کروم به خود گرفت.
خواندن این مطلب پیشنهاد می شود : ده کشور برتر جهان در صنعت چرم و تولید مصنوعات چرمی
کلام آخر
در حال حاضر، چرم به عنصری اصلی در زندگی اکثر افراد جهان تبدیل شده است. این ماده‌ی مستحکم و کاربردی اکنون با تولید انبوه کفش، دستکش، کت، کیف و اکسسوری و زیورآلات چرمی به طور گسترده‌ای در دسترس عموم قرار گرفته است. صنعت چرم روزبه‌روز در حال پیشرفت بوده و سهم بزرگی از اقتصاد جهانی را از آن خود کرده است. مروری بر تاریخچه چرم در جهان به ما نشان می‌دهد که تابه‌حال کمتر ماده‌ای در جهان وجود داشته است که موارد مصرف آن به اندازه‌ی چرم گسترده و تاریخچه و قدمت آن به اندازه‌ی چرم غنی باشد. اگر شما نیز از علاقه‌مندان چرم هستید می‌توانید با مراجعه به بخش فروشگاه وب‌سایت «چرم بهمن» از محصولات چرمی متنوع ما دیدن کنید.
